|
Klein geleerd, groot toegepast
Sociale ervaringen
Een kind later jongere doet heel wat ervaringen op in zijn onmiddellijke leefwereld die steeds ruimer wordt : van gezin, over familie, tot school en vrienden. Deze ervaringen verwerkt het tot kennis: hoe het iets kent. Deze kennis gaat het nadien in zijn verdere leven als adolescent en volwassene gebruiken om zich sociaal, maatschappelijk en politiek te gedragen. Hoe omvattender en rijker de ervaringen die het opdeed in kleine kring, hoe meer uitgesponnen de kennis die het weet te hanteren in zijn sociaal, maatschappelijk en burgerpolitiek leven in brede kring. Je zou kunnen stellen dat het kind met zijn interacties en ervaringen eerst een huis bouwt, en dit huis vervolgens hanteert in zijn ruimere contacten. Is het huis open of gesloten, is het voor iedereen toegankelijk of net niet, is er plaats voor iedereen of niet, is iedereen gelijk of niet, is het eigen of gezamenlijk, is er plaats voor dialoog en inspraak, voor participatie, enzomeer. Het huis is de plaats die het inneemt in de samenleving.
Sociale kennis
Dit huis zouden we kunnen voorstellen als een geheel van sociale kenschema's als de verwerkte tot stand gekomen sociale constructies op basis van sociale ervaringen in zijn directe leefwereld. Zijn mijn kindervaringen als jongere beperkt gebleven tot er zelf voor staan, dan zal dit zich later ook manifesteren in mijn gedrag als burger. Heb ik als kind zelf discriminatie ervaren, dan houd ik rekening met sociale en maatschappelijke ongelijkheid. Heb ik anderzijds in mijn leefomgeving samen met anderen veel positieve groepservaringen weten opdoen, dan zal mijn maatschappelijke interesse en inzet wellicht meer kansen krijgen. Werd thuis het sociale ondergeschikt bevonden aan andere waarden, dan focuste ik in gedachten meer op individuele rechten. Werd thuis evenwel aandacht en zorg besteed aan anderen en aan het gemeenschappelijke, dan geraakte ik in mijn sociaal denken doordrongen van verdraagzaamheid, erbij horen en gelijkheid. Hoe, eerder dan wie of wat mensen zijn, hoe interacties verlopen, welke processen zich afspelen, het werd me via opgedane ervaringen meer vertrouwd en dit kan ik nu verder hanteren en inzetten als tool. Zo heb ik mogelijk als adolescent leren samenwerken, leren onderhandelen, heb ik eigen sociale overtuigingen weten ontwikkelen en werd daardoor mijn perspectief ruimer. Zo werd duidelijk hoe je aansluiting vond, maar ook hoe je met uitsluiting te maken kreeg. Zo kom je later tot handelen op basis van hoe je iets kent en niet op basis van wat je niet weet. Dit kennen kan een kernovertuiging zijn, zoals iedereen kan alles bereiken, of een intermediërende opvatting, zoals iedereen die zich inzet kan alles bereiken, of nog een automatische gedachte, of je iets bereikt hangt enkel van jezelf af.
Constance Flanagan, Amerikaans sociologisch onderzoekster, spreekt in dit verband over in ontwikkeling zijnde theorieën bij adolescenten over hun sociaal contract, als welke invulling jongeren nog voor ze stemgerechtigd zijn stilaan op basis van hun ervaringen in kleinschalige 'politieke' arena's, zoals families, scholen en buurtverenigingen, geven aan hun rechten, maar ook aan hun engagement en verantwoordelijkheden als burger en lid van de samenleving. Uit haar onderzoek komt hierbij naar voor dat hun persoonlijke en familiale waarden erg terug te vinden zijn in hun ideeën over democratie. Hierbij kan bij jongeren nog steeds een sociale en maatschappelijke invloed en engagement ontwaard worden, zij het dat ze deze vandaag vaak manifesteren op een niet geïnstitutionaliseerde wijze.
Ook al wordt in de kleine kring van jongeren meestal niet over politiek gepraat, de wijze waarop door ouders en leerkrachten wordt aangegeven en wordt getoond hoe te reageren op sociale situaties, als pesten bijvoorbeeld, is erg betekenisvol voor hoe jongeren de samenleving willen zien en welke waarden ze hierin tot zijn recht willen laten komen. Dit wordt impliciet meegegeven. Wie jongeren als burger zullen worden vindt zijn basis in alledaagse ervaringen van jongeren in hun sociale settings en in de oefenkansen die ze er krijgen op vlak van dialoog, gezamenlijke actie en verantwoordelijkheid.
Geef voor je kind aan welke sociale ervaringen het in zijn leefomgeving weet op te doen :
Geef aan welke sociale kennis het hieruit zou kunnen distilleren :
Geef aan welke sociale invloed en engagement hieruit kunnen voortvloeien :
Flanagan, C. A. (2013). Teenage citizens: The political theories of the young. Cambridge, Mass: Harvard University Press.
Bron : www.opvoeding.be Themanummer E-Magazine Ontwikkeling & Begeleiding
|
|
Sociale ervaringen in eigen kring
zet de jongere om tot sociale kennis
die zijn later gedrag in de samenleving kenmerkt. |